NOTERLİK
Yargılamanın işleyişine dolaylı olarak da katkıda bulunan kamu hizmeti gören kişilere noter adı verilir.Noterlik kanunu ve noterlik yönetmeliği ile düzenlenmektedir.
Her asliye ve münferit sulh hukuk mahkemesinin bulunduğu yerde yargı çevresindeki noterlik işlerini görmek üzere bir noterlik kurulur.Adalet Bakanlığı, iş yoğunluğu fazla olan yerlerde Türkiye Noterler Birliği(TNB)’nin görüşünü alarak birden fazla noterlik kurabilir.Bir ilin belediye sınırları içinde birden fazla noterlik kurulduğu takdirde ilgili noterlik bağlı bulunduğu Asliye Hukuk Mahkemesi’nin yargı çevresiyle sınırlı olmaksızın il belediyesi içindeki tüm noterlik işlerini görmeye yetkilidir.
Noterler 1. 2. 3. ve 4. sınıf olmak üzere dört sınıfa ayrılır.
1. 2. ve 3. noterliklerin başında bir noter bulunur.4. sınıf noterlikler Adalet Bakanlığı tarafından görevlendirilecek icra müdürü, icra müdür yardımcısı veya katip tarafından geçici olarak yönetilir.İlgili yöneticiye geçici yetkili noter yardımcısı adı verilir.
Hukuki güvenliği sağlamak ve hukuki anlaşmazlıkların ortaya çıkmasını önlemek amacıyla çeşitli belge ve işlemlere resmiyet kazandıran, kanunun öngördüğü diğer görevleri yerine getiren, kendine özgü hukuki bir statüsü bulunan kamu görevlisine noter adı verilir.
Nasıl Noter Olunur?
–21 yaşını doldurmuş olma ve 40 yaşını geçmemiş olmak
–Hukuk fakültesi mezunu olmak
–Noterlik stajını tamamlamış olmak
Noter olacak kişinin yukarıdaki şartlara uygun olması gerekiyor.
& Noterlik sırasına bugün girerseniz sıra size ancak 25 yıl sonra gelecektir.Bu sebeple uygulamada genellikle noterlik, hakim ve avukatların emeklilik mesleğidir.
& Noterler, damga vergisinin bir kısmını noterlik ücreti ile alırlar.Maddi getirisi oldukça fazla olan bir meslektir.Az kazanan noter buradan para alır.
& Noterlik önleyici hekimliğe benzetilebilir.Sözleşmelerin notere yazdırılması, ileride doğması muhtemel anlaşmazlıkların önlenmesini sağlar.
& Noter daireleri, resmi dairelerin çalışma usulleri ve saatlerine tabidir ancak gecikmesinde zarar bulunan noterlik işlemleri, vasiyetname düzenlenmesi ve onaylanması gibi işler tatil gün ve saatlerinde de yapılabilir.
& Noterlerin denetimi Adalet Bakanlığı ve Türkiye Noterler Birliği tarafından gerçekleştirilir.(TNB binası Söğütözünde)
& Yabancı ülkede bulunan Türk vatandaşlarının noterlik işlemleri oradaki Türk Konsolosluğu tarafından Noterlik Kanunu hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilir.
Noterlerin Hak ve Yükümlülükleri Nelerdir?
Hakları: Yükümlülükleri
–Ücret isteme –Araştırma ve aydınlatma
–İzin –And içmek
–Hastalık istirahatı –Noter odasına kaydolmak
–Teminat yatırmak
–Mesai gün ve saatlerinde çalışma
–Harç ve vergi toplama
–Katip ve hizmetlileri sigorta ettirmek
–Sır saklama
–Yasak işlemleri yapma yasağı
Noterlerin Görevleri Nelerdir?
–Yapılması kanunla başka makam veya merciilere bırakılmamış olan her türlü hukuki işlemleri düzenlemek,
–Taşınmaz satış vaadi sözleşmesi yapmak,
–Noterlik dairesi dışında yazılan belgeler üzerindeki imza, mühür, işaret veya tarihi onaylamak, tercüme yapmak,
–Protesto, ihbarname ve ihtarname çekmek,
–Kanunla tescili gereken işlemleri tescil etmek,
–Noterde aslı veya örneği bulunan ya da getirilen kağıtlardan örnek çıkarıp vermek.
–Kanunla noterlere nüfus kağıtlarına dayalı olarak mirasçılık belgesi verme yetkisi verilmiştir.
–Terk sebebiyle boşanma davasında özel dava şartı olan terk eden eşin ortak konuta davet edilmesi, çağırılması işlerini yapmak.Bu iki iş çekişmesiz yargı işi olup, görevli mahkeme de yerine getirebilir.
–Ticari defterlere mühür vurmak,
–Sözleşmelere resmiyet kazandırmak
Noterlik mesleğinin koruyucu ve önleyici danışmanlık görevlerine önem verilmelidir.
Bilindiği üzere noterler, katip çalıştırmaktadır.Noterin yetki verdiği katip, bir işlem yapmışsa noter çalışanının noter görevinin icrası sırasındaki eylem ve işleminde zararı noterin ödemesi durumunda bunu çalışanına rücu edebilmesi için çalışanının kusurlu olması gerekir.Ancak noterin sorumluluk hali kusursuz sorumluluk halidir.
Noterlerin hukuki sorumluluğu bağlamında mesleki sorumluluk sigortası mekanizması oluşturulmuştur.Bu bağlamda TNBi hukuki sorumluluk fonu kurulmuştur.
Noterlerin disiplin sorumluluğu vardır.TNB disiplin kurulu tarafından noterlerin işlediği iddia edilen disiplin suçları hakkında kovuşturma yapılır.Kovuşturma neticesinde bir disiplin cezası kararı verilirse bu karar Adalet Bakanlığı onayı ile kesinleşir.
Cezai sorumlulukları açısından, noter bir kamu görevlisi olduğu için işlediği suçlar veya kendisine karşı işlenen suçlar bakımından kamu görevlilerinin tabi olduğu rejim uygulama alanı bulur.
Örnek: Rüşvet ve irtikap suçlarının kamu görevlisi tarafından işlenmesi ağırlatıcı sebeptir.
Noterler Kanunun’da noterlik hizmetlerine ilişkin özel suç ve cezalar öngörülmüştür.Örneğin; noterlik işlemlerinde tahrifat yapılması.
Noterler için Noterler Kanunu’nda düzenlenen yasaklar vardır;
–Ticaret yapmak
–Borsa işlemleri yapmak
–Kefil olmak
Noterlerin görevlerinden doğan veya görevleriyle ilgili işlemiş oldukları suçlardan dolayı soruşturma yapılabilmesi Adalet Bakanı’nın onayına bağlıdır.Cumhuriyet Savcısı soruşturma başlatır.
3 veya daha fazla noterlik bulunan her belediye sınırları içinde bir noter odası kurulur.Noter odaları, TNB’ye delege göndermek, ölen noterin mirasçılarının haklarını korumak bağlamında noterlik dairesini devir veya tesellümüyle ilgili gerekli tedbirleri almak, mesleğin gelişimine ilişkin tedbirler almak görevleri vardır.
Noterlerle ilgili üst meslek kuruluşu Türkiye Noterler Birliği’dir.Noterlik mesleğinin amaçlarına uygun bir şekilde yürütülmesini, mesleğin geliştirilmesini ve meslektaşlar arasında birlik ve yardımlaşmayı sağlamayı amaçlar.
Noterlerler Ne Kadar Maaş Alır?
Noterlerin elde ettiği gelirler noterlik mesleğini icra ettikleri noterliğin iş yükü ile doğru orantılıdır.Noterler yaptıkları işlemlerden aldıkları paradan kendilerine pay alırlar.Haliyle iş yoğunluğu fazla noterlik daha fazla para kazanacaktır.Kısacası noterlerin sabit bir geliri ve maaşı yoktur.Yapmış oldukları işlemler neticesinde aldıkları paranın bir kısmı kendilerinin doğrudan kazançlarıdır.
Ek Bilgi: Noterler, uygulamada satış senetlerini düzenleme işini tapu müdürlüklerinden alınıp kendilerine verilmesini istiyorlar.
