SİGORTA TAHKİM UYGULAMASI NEDİR? BAŞVURU ŞARTLARI ve YARARLARI

5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ile kurulmuş olan Sigorta Tahkim Komisyonu, üye sigorta kuruluşları ile sigorta ettiren veya sigortadan menfaat sağlayan kişiler arasında sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkları, bağımsız sigorta hakemleri aracılığı ile adil, tarafsız ve hızlı bir şekilde çözmeyi amaçlayan kuruluştur.[1]

Komisyona Başvuru Şartları nelerdir?

Sigorta kuruluşları ile uyuşmazlığa düşen hak sahiplerinin komisyona başvurmadan önce sigorta kuruluşuna başvurarak tazminatın ödenmesini talep etmeleri gerekmektedir. Sigorta kuruluşu tarafından talebin tamamen veya kısmen reddedilmesi yahut talebe 15 iş günü içerisinde yazılı olarak cevap verilmemesi halinde Komisyona başvurma imkânı bulunmaktadır.

Sigorta tahkiminden yararlanabilmek için özel hukuk ilişkin sigorta sözleşmesi bulmalı ve bu sözleşmeden dolayı hukuki uyuşmazlık çıkmalıdır. Merkezi yurt dışında bulunan sigorta şirketini tahkim sistemine üye olmaması sonucu ortaya çıkan uyuşmazlık sadece genel mahkemelerde çözümlenmektedir.

Tahkim antlaşması HMK ve MTK hükümlerine göre, tahkime gidilebilmesinin temel şartıdır. Ancak sigorta tahkiminde, taraflar arasındaki sigorta sözleşmesinde bu yönde bir anlaşma gerekli olmadığı gibi sigorta ettirenin bu hakkından önceden feragat etmesi de geçerli olamamaktadır.  Sigorta tahkim komisyonuna üye olmak istediğini bildiren şirketler kendisi ile ilgili uyuşmazlıklarda tahkim usulünü önceden kabul etmiş olmaktadır. Ancak unutulmamalıdır ki acenteler aleyhine tahkime başvuru yapılamamaktadır. Tahkime başvuru, başvuru formu doldurularak yapılması zorunludur. Burada dikkat edilmesi gereken bir başka husus ise sadece ıslak imzalı başvuru formları kabul edilmekte aman dikkat gözden kaçırmayalım…

Tahkime Başvuruda İstenen Belgeler Nelerdir?

• Web sayfasından veya komisyondan temin edilerek eksiksiz olarak doldurulmuş ıslak imzalı başvuru formu,
• Başvuru sahibi gerçek kişilerin geçerli bir kimlik belgesinin fotokopisi,
• Başvuru ücretinin ödendiğine dair banka makbuzu örneği,
• Sigorta kuruluşunun başvurunuzu kısmen ya da tamamen olumsuz sonuçlandıran şirket yetkililerince imzalanmış nihai cevap yazısı veya başvurunuzu yaptıktan sonra kuruluşun 15 iş günü sonunda yazılı cevap vermediği ispatına yönelik belge,
• Kuruluştan aldığınız cevabın taleplerinizi neden karşılayamadığının detaylarını içeren açıklamalar ile komisyona başvurunuzla ne talep ettiğinizde açık ve somut olarak gösteren beyanınız,
• Uyuşmazlık konusunda haklı olduğunuzu destekleyen diğer tüm belgelerin okunaklı birer sureti.

Belgeler de tamam başvurumuzu yaptık, şimdi karar aşamasında nasıl işliyor onlara değinelim:

Sigorta kuruluşlarının ve uyuşmazlığa düşen kişinin komisyona başvurusu öncelikle raportörler tarafından incelenir ve en geç 15 gün içerisinde incelemelerini tamamlamaları gerekmektedir. Raportörler tarafından incelenen başvurular sigorta hakemine iletilir. Hakem ve hakem heyeti kendisine tanınan 4 aylık süre içerisinde gerekli inceleme ve değerlendirmeleri yaptıktan sonra karar vermeye mecburdur. Gerekçeli kararın yazılmasının ardından hakem kararını komisyon müdürüne tevdi eder. Komisyon müdürünün incelediği karar en geç 3 iş günü içinde taraflara bildirilir. Kararlarının aslı, dosya ile birlikte komisyonun bulunduğu yerdeki görevli mahkemeye gönderilir ve mahkemece saklanır.

Peki taraflar hakemi reddetme imkânına sahipler mi?

Elbette. Taraflar HMK kanunda yer alan hâkimin reddi nedenlerine dayanarak hâkimi reddedebilir. Ret talebi, komisyon durumu öğrendikten sonra en geç 5 iş günü içinde dilekçe ile yapılmakta, komisyon müdürü tarafından dinlendikten sonra en geç 5 iş günü içerisinde karar verilmektedir.

HMK bağlamında hakem kararlarına karşı sadece iptal davası yöntemi benimsenmiş ve bu dava sonucunda çıkacak mahkeme kararlarının temyiz edilebileceği hükme bağlanmıştır.

Uyuşmazlık çıktı, tahkime başvurduk, süreç işledi ve bir karar verildi. Şimdi akla yeni bir soru gelmekte; bu kararlara karşı yargı yolu açık mı?

Bu konu Sigorta kanunu m.30/12 hükmüyle sigorta tahkiminde verilen kararlara karşı kanun yolu düzenlemektedir. Sözleşme ile daha yüksek bir tutar belirlenmemiş ise hakemin verdiği 40 bin TL’ye kadar olan kararlar her iki taraf için kesindir 40 bin TL’nin üzerindeki kararlar için temyize gidilebilir.

Ancak;

• Tahkim süresinin sona ermesinden sonra karar verilmiş olması,
• Talep edilmemiş bir şey hakkında karar verilmiş olması,
• Hakemliğinin yetkileri dâhilinde olmayan konularda karar verilmesi,
• Hakemlerin tarafların iddiaları hakkında karar vermemesi durumlarında her halükarda temiz yolu açıktır.

Son olarak sigorta tahkim uygulaması neden var?

Sigorta tahkim uygulaması, kurumsal-sektörel tahkimin ülkemizdeki tek örneğidir. Bu sistemin giderilmesi gereken birçok pürüzlü yönünün olmasının yanında genel anlamda diğer sektörlere de örnek olabilecek başarılı bir uygulamadır. Bu sistem başvuru maliyetinin düşük olması, uyuşmazlıkların çok kısa sürede(en geç 4 ay) alanında uzman kişiler tarafından çözüme kavuşturulması, sigortacılık sektörüne duyulan güveni arttırması ve genel mahkemelerin iş yükünü azaltmasıyla avantajlı bir seçenek olarak karşımıza çıkıyor. Hak sahipleri bu nedenlerden dolayı tahkime başvuruyu tercih etmektedir.

 

Kaynakça

KARA, H. (2021). Sigorta Hukuku. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.

Özdamar, M., & Doğan, B. (2020). Sigorta Hukuku. İstanbul: Seçkin Yayınları.

YAŞAR, T. N. (2018). SİGORTA HUKUKUNDA TAHKİM. dergipark, 211-237.

www.sigortatahkim.org

 

 

[1] www.sigortatahkim.org/index.php?option=com_content&view=article&id=49&Itemid=65